СЯДЗІБА ў ТРАКУ ВОКЕ

Назва “Воке” у гістарычных крыніцах згадваецца ўжо ў 1375 годзе – непадалёк праходзіла армія крыжакоў. Гэтыя землі доўгі час пераходзілі з рук у рукі. З сярэдзіны XIX стагоддзя на рэшце рэшт спынілася змена ўладальнікаў сядзібы і далей, на працягу амаль сотні гадоў, Траку Воке з’яўлялася фамільнай вотчынай графаў Тышкевічаў (літоўск. Tiškevičiai).

Спачатку графы прыязджалі толькі летам, пакуль італьянскі архітэктар Марконі не спраектаваў Тышкевічам у сядзібе Траку Воке раскошны палац па ўзоры каралеўскай рэзідэнцыі ў Варшаве. У інтэр’еры панавала раскоша: мармуровыя камінкі, крыштальныя люстры, дарагія карціны.

Гаспадар сядзібы Ян Вітольд Эмануэль Тышкевіч вырашаў усе пытанні адносна сядзібы і гаспадаркі, клапаціўся аб сямейных справах, арганізоўваў прыёмы і нават удзельнічаў у пакупке нарадаў і капелюшоў для сваёй прыгажуні жонкі Ізабелы. У салоне ў Тышкевіча было сваё, асобнае крэсла; калі граф чытаў газеты, яго ніхто не турбаваў. Пані Ізабела ў халодную пару вязала на спіцах шалікі, шапкі, пальчаткі, шкарпэткі. Іх на Каляды дарылі слугам – па чарзе, у залежнасці ад іх абавязкаў. Дарослым давалі выпіць чарку гарэлкі, а дзецям раздавалі цукеркі. Мясцовыя насельнікі паважалі гаспадароў. Рэлігійную і міласэрную графіню называлі “Манстранцыя”, г. зн. “Дараносіца”. А і самім гаспадарам падабалася ствараць ў сядзібе прыемную атмасферу.

Паміж сабой Тышкевічы размаўлялі па-польску, з гасцямі і іншымі людзьмі – па-французску. Снедалі кожны ў сваім пакоі. Да 12 гадзін па дому звычайна хадзілі ў халатах. У 15 гадзін усе прыгожа ўбраныя сядзелі за абедзенным сталом. Графіня загадзя, з вечара, угадняла, што гатаваць: абед заўжды складалі шэсць страў. Чакаючы гасцей, куты ў пакоях пасыпалі ігліцай, у камінах палілі карычнае дрэва – каб памяшканні напоўніліся прыемнымі водарамі.

Пасля смерці графа ў 1892 годзе сядзіба Траку Воке перайшла малодшаму сыну гаспадара Яну Юзафу Тышкевічу (Jonas Juozapas Tiškevičius). Ландшафтны архітэктар Поль Андрэ пераўладкаваў парк: былі сфармаваныя ліпавыя алеі, каскады, а таксама ванны з з натуральнага каменя, асобныя для дам і кавалераў. Лёс Яна Тышкевіча быў трагічным. У 43 гады, ў дзень свайго нараджэння, спяшаючыся дадому, ён загінуў у авіякатастрофе. Праз некалькі месяцаў графіня з дзецьмі з’ехала на Захад.

Без гаспадароў маёнтак прыйшоў у заняпад. У 1945 годзе сядзібу пераўтварылі ў вілу Савета міністраў. Пазней тут дзейнічаў філіял Дотнувского Інстытута сельскай гаспадаркі (Dotnuva). У 2014 годзе была створана ўнітарная ўстанова “Сядзіба Траку Воке”.

  • У XIX стагоддзі італьянскі архітэктар Леандра Марконі спраектаваў раскошны палац па ўзоры каралеўскай рэзідэнцыі Тышкевічаў у Варшаве. Двухпавярховы будынак упрыгылі восем скульптур.
  • Аднапавярховы будынак з падвалам і гарышчам пабудавалі ў канцы XIX стагоддзя. Афіцына з’яўляецца адной з найстарэйшых пабудоў сядзібы афіцына. Там жылі і састарэлыя сядзібныя слугі. Пасля вайны ў гэтым будынку размяшчалася школа.
  • Аднапавярховы драўляны будынак ўпраўляючага сядзібай, якога гаспадары вельмі шанавалі, стаяў на каменным падмурку. Чатыры драўляныя калоны ля ганка і трохкутны франтон дома можна было заўважыць здалёк.
  • Прыслуга сядзібы жыла (разам с сем’ямі) у доме, які па даўжыні амаль не саступаў палацу – лічыцца, што яна складала 15 сажняў. Ад іншых дамоў гэты аднапавярховы будынак нічым знешне не адрознівалася. Унутры размяшчалася 18 асобных пакояў.
  • Вежа вышынёй 9 метраў стаяла перад палацам сядзібы.
  • Будынак кухні маёнтка апісаны ў инвентаризационных кнігах яшчэ ў 1875 годзе. У будынку былі склеп і гарышча. Цэнтральная частка кухні была двухпавярховай, англійская пліта з варачнай панэллю мела 6 фаерак (месцаў нагрэву), і амаль усе выкарыстоўваліся. На абед штодня гатавалі не менш як 6 розных страў. Для таго, каб ежа не паспела астудзіцца, яе ў…
  • Цэглава-каменная кузня ў сядзібе была абсталявана папросту і кампактна. Каваль каваў і папраўляў падковы, рэмантаваў гаспадарчыя прылады. Калі меў вольны час, – займаўся дэкаратыўнай коўкай.
  • Лядоўня была круглявай формы, двусхільны дах – як конус. У лядоўню зімой работнікі сядзібы неслі груды лёду з замерзлых вадаёмаў. Двухсхільны дах ледніка нагадвала конус. Такім чынам, у цёплую пару года лядоўня замяняла сучасны халадзільнік, і нават можна было пры неабходнасці замарозіць нейкія харчовыя прадукты.
  • Хлеў пабудавалі для свойскай жывёлы, якую ўтрымлівалі ў сядзібе. Гэта былі рабочыя коні, буйныя жывёлы, свінні, куры.
  • У мраваным падковападобны будынку з патрэсканымі сценамі, у якім цяпер дзейнічае аптэка, у пару Тышкевічаў знаходзіліся стайні. Будынак меў высокую мансардным дах і элементы стылю неабарока. Аматар коней, граф абсталяваў крыты манеж і нават асобны карэтны двор. У гэтых стайнях ўтрымліваліся толькі коні рэдкіх парод для верхавой язды, якія былі прызначаныя на продаж багатым пакупнікам.…
  • Даўжыня драўлянага будынка з каменнымі слупамі дасягае 31 сажань. Гэта найбольшая па даўжыні сядзібная пабудова. У клуні захоўвалі збожжа. Побач зладзілі каменны манеж для коней і хлеў.
  • Капліца ў неагатычным стылі пабудавана на краін сядзібы. На франтоне – скульптуры чатырох святых. Ўнутры, на падлозе, з мазаічных элементаў складзены велізарны герб Тышкевічаў. Алтар у часы Тышкевічаў стварылі італьянскія майстры. У 1863 годзе давялося прыбраць крыж з даху, сакральныя прадметы схаваць, а дзяржаўнаму пісару, што ўдзельнічаў у інвентарызацыі, не пашкадаваць пары бутэлек гарэлкі, якую…
  • У сядзібе з даўняга часу была “белая лазня”, якой мыліся толькі гаспадары – “белая сям’я”. У лазні было тры аддзяленні. Цяпло давала печ-мураванка, склепяністая знутры. Памяшканне отапливалось каменнай сводчатой печчу, якую звонку пакрыла дранка. Дзённае святло ў лазню праходзіла праз адзінае шкляное акно.
  • Свіран сядзібы пабудаваны каля 1863 года. Там назапашвалі збожжа, захоўвалі розныя неабходныя рэчы. Двухпавярховы будынак з двумя галерэямі стаяў на 10 драўляных слупах. Пад свіранам абсталявалі тры склепа прамакутнай формы.
  • Для аховы варот агароджы, якая атачала сядзібу, наймалі вартаўнікоў, іх называлі “швейцары”. Былі пабудаваныя два дамка. З паўднёвага боку, дзе знаходзіўся галоўны уваход у сядзібу, стаяў маляўнічы дамок. Там месціўся швейцар, які сустракаў гасцей, чаканых і нечаканых. Яшчэ адзін пост варты быў уладкаваны каля заходніх варот. Адсюль швейцар назіраў за алеяй, якая вяла ў парк.
  • Сядзібу атачала агароджа, і на тэрыторыю можна было патрапіць толькі праз вароты – паўднёвыя, паўночныя або заходнія. Галоўныя вароты захаваліся да гэтага часу. Яны знаходзіліся ў паўднёвай частцы сядзібы і былі збудаваныя ў псеўдагатычным, “усходнім” стылі, мелі тры аркі з вежамі. Вышыня галоўных варот дасягала 4 метраў. Заходнія вароты адкрывалі дарогу да палаца – па…
  • Для аховы варот агароджы, якая атачала сядзібу, наймалі вартаўнікоў, іх называлі “швейцары”. Былі пабудаваныя два дамка. З паўднёвага боку, дзе знаходзіўся галоўны уваход у сядзібу, стаяў маляўнічы дамок. Там месціўся швейцар, які сустракаў гасцей, чаканых і нечаканых. Яшчэ адзін пост варты быў уладкаваны каля заходніх варот. Адсюль швейцар назіраў за алеяй, якая вяла ў парк.
  • Сядзібу атачала агароджа, і на тэрыторыю можна было патрапіць толькі праз вароты – паўднёвыя, паўночныя або заходнія. Галоўныя вароты захаваліся да гэтага часу. Яны знаходзіліся ў паўднёвай частцы сядзібы і былі збудаваныя ў псеўдагатычным, “усходнім” стылі, мелі тры аркі з вежамі. Вышыня галоўных варот дасягала 4 метраў. Заходнія вароты адкрывалі дарогу да палаца – па…
  • Сядзібу атачала агароджа, і на тэрыторыю можна было патрапіць толькі праз вароты – паўднёвыя, паўночныя або заходнія. Галоўныя вароты захаваліся да гэтага часу. Яны знаходзіліся ў паўднёвай частцы сядзібы і былі збудаваныя ў псеўдагатычным, “усходнім” стылі, мелі тры аркі з вежамі. Вышыня галоўных варот дасягала 4 метраў. Заходнія вароты адкрывалі дарогу да палаца – па…
  • Усю сядзібу ад старонніх вачэй абараняла каменная агароджа. Яна была пабудавана ў часы праўлення Тышкевічаў. Каменныя калоны агароджы былі вышынёй тры метры. У прамежках паміж калонамі – удвая ніжэй сцяна з цэглы і камянёў. Над сцяной – дэкаратыўная металічная рашотка.
  • На 23 гектарах сядзібнага парка раслі пладовыя дрэвы, былі пчэльнік і тры рыбных вадаёма. Парк у сядзібе арганізавалі па ініцыятыве графа Тышкевіча. У 1892 годзе малодшы сына графа Ян Юзаф даручыў пераўладкаваць парк вядомаму ў той час ландшафтнаму архітэктару Эдуарду Андрэ. Ён спраектаваў аглядныя пляцоўкі, альтанкі, статуі. На схілах пабудавалі каменныя ванны: адну – для…

Lietuvos Dvarai : Спіс маёнткаў
Savivaldybė : Vilniaus m. sav.
Adresas : Žalioji a. 2A, LT-02232, Vilniaus m. sav., Vilniaus m.
El. paštas : info@tvds.lt
Telefonas : +370 52 645564
Daugiau informacijos : www.tvds.lt
Comments