ZESPÓŁ DWORSKI W ZYPLACH

W 1807 r. imperator Francji Napoleon podarował stary dwór w Zyplach jednemu ze swoich marszałków księciu Józefowi Poniatowskiemu. Gdy ten utonął, majątek nabył Jan Bartkowski. Od 1891 roku dworem władał hrabia Tomasz Potocki. Gdy osiedlił się we dworze, pożar zdewastował dwór. Od płonącej maszyny parowej spaliły się wszystkie drewniane zabudowania. Na miejscu spalonych budynków gospodarczych wybudowano nowe kamienno-ceglane. Pałac otrzymał boczne dwukondygnacyjne skrzydła, w parku ogrodnicy uzupełnili drzewa miejscowego pochodzenia drzewami i krzewami egzotycznymi.
Hrabiowie nie mieszkali na stałe we dworze. Gospodarz przyjeżdżał częściej, a hrabina z trzema córkami, Pelagią, Ireną i Konstancją przyjeżdżała tutaj latem. Hrabianki w ogrodach we dworze otrzymały po niemałej grządce. Ciągle prosiły córkę ogrodnika, aby wypełła grządki. Za co częstowały ją smakołykami, albo pozwalały pobawić się ze swoim pieskiem. Gdy zbliżały Święta Bożego Narodzenia hrabianki szyły dzieciom robotników sukienki lub koszule. Prezenty wręczono na Wigilię. Wykształcony gospodarz kontaktował się z artystami, więc we dworze organizowano wieczory litewskie. W Łukszach założył towarzystwo rolnicze, dbał o przytułek dla osób starszych, który sam założył. Hrabina słynęła jako orędowniczka chorych, dawała lekarstwa, do tych, którzy nie chodzili, przyjeżdżała sama wraz ze służącą, przywoziła jedzenie.
Czas wolny hrabia spędzał z piórem w ręku pochylony nad papierami, pisał dramaty. Na podstawie jego scenariusza w Warszawie wystawiono spektakl. Niestety, nie zobaczył premiery. Będąc w Warszawie, zmarł w 1912 r. Przywiezione do Zyplów zwłoki hrabiego przywitała gromada służących i parobków. Metalową trumnę ciągnęły cztery szare konie, zdobione narzutami. Po opłakaniu, pochowano hrabiego na cmentarzu we wsi Peleniai. Po rozpoczęciu wojny hrabina wyjechała do Polski.
W 1919 r. do pałacu w Zyplach przeniesiono seminarium duchowne w Sejnach. Po upływie dwóch lat otworzono szkołę rolniczą, później we dworze mieścił się szpital, stacja naprawy maszyn i traktorów, biuro kołchozu, komitet wykonawczy regionu. Obecnie we dworze działa galeria, organizowane są wystawy i koncerty.






  • Pałac w Zyplach jest jakby zlepiony przez kilku właścicieli dworu. W połowie XIX w. ziemianin z guberni połockiej Jan Bartkowski zbudował parterowy pałac klasycystyczny. Obecnie jest wkomponowany w środkowej części budynku. Kolejny właściciel hrabia Tomasz Potocki z obu stron dobudował dwukondygnacyjne skrzydła. Fasady dworu zdobiły podwójne dwuskrzydłowe okna. Z zachodniej strony oko przyciągał ganek z…






  • W XIX w. we dworze w Zyplach zbudowano dwie oficyny symetrycznie do pałacu. Były to parterowe budynki z cegieł. Obie oficyny miały po troje drzwi. W lewej oficynie po północnej stronie zachowały się autentyczne dwuskrzydłowe i dwuwarstwowe drzwi. Pierwszą warstwę tworzą pionowe deski, drugą – deski różnych kształtów. Takie same znajdowały się też w prawej…






  • Kuchnia dworska w Zyplach – to parterowy, prostokątny budynek, wyglądem przypomina oficyny. Kuchnię urządzono skromnie i ekonomicznie, jednak odpowiednio do ówczesnych najpotrzebniejszych warunków gospodarczych. W tym budynku kręciły się nie tylko kucharki, które przygotowywały jedzenie. Tutaj służba dworska jadała śniadania, obiady i kolacje. Dla nich w oddzielnym pomieszczeniu urządzono stołówkę. Jeszcze jedno oddzielne pomieszczenie w…






  • Oborę zbudowano przy drodze do parku, w części gospodarczej oddzielonej od pałacu aleją drzew. Parterowy budynek z podwyższonym poddaszem zbudowano z czerwonej cegły. Drewniane belki użyto do postawienia przegródek. W oborze trzymano mleczne krowy, cielęta i jałówki. Po wojnie zmieniła się fasada budynku. Zamurowano otwór na wrota i otwory okienne, wycięto nowe olbrzymie prostokątne okna.






  • Budowę stajni dworskich rozpoczęto w 1897 r. Do Zyplów zaproszono mistrzów z Niemiec. Parterowe stajnie zbudowano z czerwonej cegły. Fasadę zdobiły okrągłe nisze. Podobnie jak i wrota, zachowały się jedynie od strony południowej. Po restaurowaniu dworu w stajniach założono galerię sztuki, salę eventową. W 2014 r. znowu wybuchł pożar. Pracownicy ze stajni rzucili się ratować…






  • Pierwszy spichlerz po dziś dzień miejscowi nazywają oborą. Tutaj trzymano woły i inne zwierzęta. Budynek znajdujący się w części gospodarczej obszaru dworskiego zbudowano około 1897 r. Budowa rozpoczęła się po tym, jak pożar pochłonął stare zabudowania drewniane. Nowe budynki już nie były z drewna, tylko z cegieł i kamieni. Wewnątrz przegrody podtrzymywały dwa rzędy kolumn.






  • W powozowni, zwanej we dworze w Zyplach wozownią, trzymano karety, wozy i inny sprzęt. Prostokątny budynek był wyraźnie wydłużony. Dwa rzędy kolumn dzieliły wnętrze budynku na trzy części. Wjechać i wyjechać z powozowni można było przez różnej wielkości wrota. Obok nich wkomponowano wąskie okienka. W celu wentylacji umieszczono na poddaszu otwory wentylacyjne. Karetami i powozami…






  • Parobkowie dworu w Zyplach zamieszkiwali czworaki, zwane domem rzemieślników. To jeden z najładniejszych zabudowań w części gospodarczej. Od innych wyróżnia się wyrazistą czerwoną cegłą i otynkowanymi elementami zdobniczymi. Właściciel dworu zawsze miło rozmawiał z najemnikami, interesował się, jak im idzie. Dzieci parobków corocznie na Święta Bożego Narodzenia były zapraszane do pałacu na choinkę. Tutaj otrzymywały…






  • Drugi spichlerz we dworze w Zyplach wykorzystywano jako magazyn. Spichlerz podzielono na dwie części: w jednej jego części przechowywano zboże, druga część przeznaczona była na różne narzędzia gospodarcze. W południowej fasadzie znajdowało się dwoje drzwi. Takie same drzwi znajdowały się też we wschodniej fasadzie. Symetryczne okienka były zdobione rzędami cegieł  wmurowanych pod kątem.






  • Donośne głosy czworonogów dworskich roznosiły się od drugiej stronie drogi do Gryszkabudy, w psiarni zbudowanej naprzeciwko wschodniej fasady wozowni. W zwyczajnym niedekorowanym budynku umieszczono jedno okno drewniane. Gdy dworem zarządzali Potoccy, najgłośniejszym psem w majątku był wychowanek młodych hrabianek. Trzy hrabianki Pelagia, Irena i Konstancja dały mu na imię, składające się z trzech pierwszych liter…






  • Niedaleko rzeczki  Siesartis w parku rozmieszczonym w kształcie trójkąta w połowie XIX w. rosły tylko drzewa z miejscowego lasu. Gdy Potocki zakupił dwór, postanowił urozmaicić park. Przywiózł ogrodników z Warszawy i Paryża. Aby drzewka przyjęły się, parobcy wykopywali doły i czekali aż hrabia wrzuci po kopiejce. Tylko wtedy można było wstawić sadzonkę. W parku wytyczono…

Get Direction
Map Direction
Lietuvos Dvarai : Lista dworów
TAGS
Comments
Lista dworów