ZESPÓŁ DWORSKI W CZERWONYM DWORZE

W miasteczku Czerwony Dwór pałac z czerwonej cegły stał już w 1652 roku. Pierwszym znanym właścicielem był Wojciech Dziewałtowski, podkomorzy kowieński. Później pałac należał do Kossowskich, Radziwiłłów, Worłowskich, Zabiełłów. W 1825 roku Benedykt Emanuel Tyszkiewicz otrzymał dwór jako prezent ślubny od swojego ojca. Zanim zdążył się wprowadzić, w 1831 r. wybuchł pożar, który pochłonął zabudowania gospodarcze i spustoszył pałac. Tyszkiewicz musiał podjąć się odbudowy. Właściciel nie skąpił środków. Budynek ogrzewały szwedzkie piece kaflowe, ściany zdobiły portrety królów i magnatów, pokoje oświetlały okazałe żyrandole. Już w owych czasach w pałacu były maszyny do ścierania ziemniaków i produkcji wody gazowanej. Do liczenia bogactwa używano dwóch wag. Na jednej ważono monety, na drugiej – brylanty. W pałacu urządzono pokój kąpielowy i cztery toalety. Garderoba pękała od ilości strojów wyszywanych złotą nicią i zdobionych złotymi galonami. Hrabia posiadał aż 75 różnych kamizelek, 58 par rękawiczek. Utworzono etat garderobianej, aby stroje nie gubiły się. Jednakże bogactwa i wystawne życie nie uchroniło przed stratami. Wcześnie zmarła żona, syn nie doczekał nawet tygodnia. Starszą córkę zabrała choroba, gdy miała 21 lat. Młodsza córka wyszła za mąż za męża siostry, który pozostał wdowcem, i wkrótce doczekała się syna Benedykta Henryka Tyszkiewicza. On też odziedziczył dwór w Czerwonym Dworze.
Poświęcając wiele uwagi wnukowi, hrabia przekazał mu zainteresowanie polowaniem oraz podróżami. I w podróżach, i w Czerwonym dworze hrabia nie wypuszczał z rąk aparatu fotograficznego. Był profesjonalistą w dziedzinie fotografii artystycznej, organizował wystawy zagranicą. W podróżach hrabia spotkał również przyszłą żonę amerykankę Elżbietę Klarę Bancroff.
Przybycie do Czerwonego Dworu Tyszkiewicza wraz z wybranką można porównać do wielkiego wydarzenia. Główną ulicę upiększano święcącymi lampkami. Na spotkanie państwa zebrała się cała służba dworska.
Gdy Tyszkiewiczowie zatrzymywali się we dworze, zatrudniano więcej lokajów, służących i stajennych. Więcej pracy mieli muzycy w orkiestrze. Tyszkiewicz lubił organizować karnawały. Hrabia widział święta chińskie, więc we dworze w Czerwonym Dworze polecał służbie zawieszać na drzewach setki czerwonych latarni. Sam hrabia ubierał się w jedwabne szaty możnowładcy Chin cesarskich – mandaryna, i upiększał czterech służących, którzy na swoich ramionach musieli nosić siedzącego w palankinie hrabiego po całym terytorium obszaru dworskiego.
Po wyjeździe do Francji hrabia przekazał dwór w Czerwonym Dworze najstarszemu synowi Benedyktowi Janowi, który przed I wojną światową wyjechał zagranicę. Przy parcelowaniu zespołu dworskiego pałac przypadł Litewskiemu Komitetowi Opieki Kobiet. Nieco później w nim założono sierociniec. Podczas II wojny światowej Niemcy spalili pałac i oranżerię. W latach sowieckich w Czerwonym Dworze działała stacja naprawcza maszyn i traktorów, Instytut Rolniczy. Obecnie odbudowany pałac jest miejscem reprezentacyjnym rejonu kowieńskiego.

  • Obecny wygląd pałac uzyskał, gdy dwór należał do hrabiów Tyszkiewiczów. Do pałacu dobudowano przybudówkę z dwiema wieżyczkami, na górze urządzono taras widokowy. Dawny dach z dachówki zamieniono na blaszany. Uporządkowano westybul i zrekonstruowano schody. Z obu stron paradnego wejścia ustawiono dawne armaty i  dwie ciężkie kule armatnie. Wewnątrz przybyłych gości witały myśliwskie trofea hrabiego. Pokoje…
  • Oficyny na obszarze Czerwonego Dworu zbudowano około 1840 roku. Obie oficyny zaprojektował architekt Jan Margiewicz, zatrudniony we dworze w owym czasie jako nadzorca prac budowlanych. Północna oficyna służyła jako dom gościnny. Do 1867 r. mieszkał tutaj zarządca dworu. Przed I wojną światową gościł tutaj biskup kowieński. W południowej oficynie ulokowano pracowników administracji dworu oraz służba.…
  • Oficyny na obszarze Czerwonego Dworu zbudowano około 1840 roku. Obie oficyny zaprojektował architekt Jan Margiewicz, zatrudniony we dworze w owym czasie jako nadzorca prac budowlanych. Północna oficyna służyła jako dom gościnny. Do 1867 r. mieszkał tutaj zarządca dworu. Przed I wojną światową gościł tutaj biskup kowieński. W południowej oficynie ulokowano pracowników administracji dworu oraz służba.…
  • Oranżerię w Czerwonym Dworze zbudowano w latach 1837-1839. Lubiący podróże hrabia przywoził ogrodnikom z obcych krajów różne sadzonki. Oranżeria słynęła z kolekcji drzewek cytrusowych. W drewnianych kubłach posadzono karłowate jabłonki. Gdy tylko ocieplało się, rośliny wynoszono na zewnątrz. Między gałęziami roślin ćwierkały kolorowe papugi, biegały małpki. W oranżerii w Czerwonym Dworze można było zobaczyć nawet…
  • Nowoczesne angielskie stajnie zbudowano około 1855-1861 r. Kształt neogotyckiego budynku przypomina literę U. Stajnią zajmował się zespół stajennych. Woźnicy ledwie nadążali siodłać konie na proszone polowania. Do lasu wyruszało sześć zaprzęgów. Po każdej podróży nogi koni myto, aby utrzymać czystość i ochronić je przez chorobami. W tym celu wykopano za stajnią studnię. Zimą, gdy podróży…
  • Parterowy dom z mansardą zbudowano w 1837 roku. Był przeznaczony dla zarządcy dworu. Na zarządcę wyznaczano człowieka dobrze sprawdzonego, godnego zaufania. Na stałe nie mieszkający w Czerwonym Dworze Tyszkiewiczowie, z zarządcą mieli częsty kontakt korespondencyjny. W ten sposób byli na bieżąco, co działo się we dworze, gdy brak gospodarzy. Za odpowiednią służbę z zarządcą rozliczano…
  • Hrabiowie, którzy lubili i często organizowali polowania, z lasu przywozili gospodyniom dworskim góry różnego mięsa. Aby dziczyzna nie zepsuła się, jej zapas przechowywano w lodowni.  Za przechowywanie jedzenia był odpowiedzialny nadzorca dworski, zwany wachmistrzem. Produkty spożywcze on wydzielał tylko na prośbę starszego kucharza. W Czerwonym Dworze jedzenie przygotowywało aż pięciu kucharzy. Obecnie w lodowni mieści…
  • Dwa jednakowe z wyglądu spichlerze w Czerwonym Dworze zbudowano około 1846 r. Zaprojektował go architekt Jacob Wohler, zatrudniony we dworze w owym czasie. W spichlerzu przechowywano zboże, często również narzędzia gospodarcze, inne przedmioty codziennego użytku.
  • Dwa jednakowe z wyglądu spichlerze w Czerwonym Dworze zbudowano około 1846 r. Zaprojektował go architekt Jacob Wohler, zatrudniony we dworze w owym czasie. W spichlerzu przechowywano zboże, często również narzędzia gospodarcze, inne przedmioty codziennego użytku.
  • Murowane ogrodzenie otaczające obszar dworski w Czerwonym Dworze zbudowano w XIX wieku.  Zarówno elementy małych bram, jak i dużych bram wykuł kowal. Ogrodzenie wykonano ornamentem romboidalnym, ułożonym z cegieł. Cała służba dworska zbierała się przy bramie i na dziedzińcu dworskim, gdy czekała na przyjeżdżającego hrabiego. Zaledwie zbliżył do bramy i było słychać trąbkę posłańca, nad…
  • Tak jak dawniej, park w Czerwonym Dworze latem zakwita różami. Jeszcze za czasów Tyszkiewiczów naprzeciwko oranżerii założono okrągłe ogrody różane. Między nimi ścieżką przejeżdżała kareta za każdym razem udając się do dworu Tyszkiewiczów. Lubiący podróże hrabia przywoził do parku i ogrodu różne sadzonki. O dobrze znane i niezwykłe rośliny dbali ogrodnicy, którzy przycinali niskie krzaki,…

Lietuvos Dvarai : Lista dworów
Savivaldybė : Kauno raj. sav.
Adresas : Pilies takas 1, Raudondvaris, LT-54127, Kauno rajonas
Telefonas : (837) 548254
Telefonas : +370 656 50755
Daugiau informacijos : www.raudondvariodvaras.lt
Comments