Nie zawsze konieczna jest daleka podróż, żeby w weekend uciec od zgiełku stolicy i trochę się rozerwać. Zaledwie w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od Wilna można znaleźć zarówno pełne zieleni zakątki przyrody, jak i różnorodne obiekty dziedzictwa kulturowego i historycznego.

Jeżeli brak Ci pomysłów – oto trzy wyjątkowe zespoły dworskie o rzut beretem od Wilna, które warto odwiedzić.

Około 25 km od stolicy, w dolinie rzeki Žalesy leży Lubowo – jeden z najstarszych i najbardziej romantycznych zespołów dworskich na Litwie. Znajdujący się we władaniu wielu książąt i magnatów WKL zespół dworski był znany już od XVI w., a nazwę prawdopodobnie uzyskał od pruskich wyrazów „liubas”., „szliubas”, które po litewsku oznaczają “miłość” oraz “małżeństwo”.

Zespół dworski w Lubowie największy rozkwit przeżywał w XIX w., gdy zamieszkała w nim rodzina Śliźniów. Zbudowany w owym czasie z kamienia i cegieł młyn wodny uznaje się dotąd za jeden z najbardziej unikalnych na Litwie. Młyn używany do mielenia zboża wyróżniał się rzetelnością – zaprojektowany przez zagranicznych majstrów, wyposażenie miał sprowadzone z fabryk w Szwecji. Obecnie cały sprzęt jest odrestaurowany, jego działanie demonstruje się odwiedzającym.

Poza młynem, w zespole dworskim w Lubowie można zwiedzić muzeum mieszczące się w dawnej oficynie oraz oranżerię dworską. Odczuwalny jest tu wpływ ostatniego gospodarza posiadłości Rafała Jana Śliźnia, który niezmiernie lubił kwiaty, a więc najróżniejszych gatunków nie brakowało ani w samej oranżerii, ani na rabatach naprzeciwko pałacu.

Mimo że nie ma tak romantycznej nazwy jak Lubowo, zespół dworski w Szeszolkach otaczają historie miłosne. Dwór mieszczący się w rejonie szyrwinckim w 1900 r. nabył Piotr Paweł Kończa, który zbudował tu elegancki pałac w stylu angielskiej rezydencji wiejskiej oraz założył park francuski.

Podczas gdy gospodarz zajmował się sprawami dworu, jego żona Helena Kończowa spędzała czas ze znacznie młodszym pułkownikiem Jonasem Variakojisem. Wspólne spacery tej pary po parku dworskim szybko wyszły na jaw – zdradzony przez żonę Piotr Paweł Kończa przeniósł się do Paryża, a zespół dworski sprzedał Jonasowi Variakojisowi, który został mężem Heleny Kończowej.

Zespół dworski w Szeszolkach doskonale prosperował pod rządami nowego gospodarza. Największy zysk przynosiła działająca w posiadłości gorzelnia oraz odchowane na sprzedaż cielęta. Doskonale utrzymany zespół dworski odwiedzała ówczesna litewska elita, a prezydent Antanas Smetona lubił mieszkać w sypialni na piętrze z widokiem na park.

Zespół dworski w Szeszolkach został po raz drugi przywrócony do życia w 1998 r., gdy nabył go amerykański Litwin Raimundas Petrauskas. Odrestaurowany dwór, uporządkowany park i stawy są doskonałym przykładem odrodzenia zespołu dworskiego – obecnie organizowane są tu prywatne imprezy okolicznościowe, odbywają się koncerty.

Stosunkowo niedaleko Wilna znajduje się jeszcze jeden wyjątkowy zespół dworski – w Owancie. Miasteczko Owanta położone w rejonie malackim w źródłach pisanych po raz pierwszy zostało wspomniane w 1436 r. Znajdująca się tu posiadłość dworska przez nawet 200 lat należała do Radziwiłłów, a w 1853 r. nabył ją polski szlachcic Tadeusz Pac-Pomarnacki.

Zbudował on w Owancie wystawny pałac przypominający angielską willę, którego używał jako letniej rezydencji. Na dobudowanej po lewej stronie pałacu trzypiętrowej wieży widokowej zaraz po przybyciu gospodarza wciągano na maszt flagę z jego herbem rodowym.

Pac-Pomarnacki był znany jako okrutny i bezlitosny pan: jego chłopi pańszczyźniani pracowali nawet w święta, płacili ogromne podatki, a kary fizyczne stosowano nawet wobec kobiet w ciąży. Bezlitosny wobec chłopów gospodarz zmieniał się całkowicie gdy rzecz dotyczyła sztuki. Znający wiele języków obcych, lubiący podróże Pac-Pomarnacki zgromadził wspaniałe kolekcje sztuki.

Również obecnie zespół dworski w Owancie słynie z artystycznej atmosfery – amatorów kultury cieszy założona tu galeria sztuki Vaidotasa Žukasa, organizowane są plenery malarskie oraz programy edukacyjne. Osoby zainteresowane kulturą litewskich zespołów dworskich mogą odwiedzić wykonane muzeum albo wypielęgnowany park dworski – również obecnie odbywają się tu przyjęcia nawiązujące epoki szlacheckiej.