ZESPÓŁ DWORSKI W KIDULE

W źródłach pisanych Kidule po raz pierwszy zostają wspomniane w 1559 roku jako wieś królewska. We dworze mieszkał Kryszpin-Kirszensztein, podskarbi i sekretarz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Później urzędowało tutaj jeden po drugim trzech biskupów żmudzkich.

W 1795 roku Kidule przypadły Prusom. Gdy w 1806 roku do granic zaczęły się zbliżać wojska francuskie, w Kidule zatrzymał się król pruski Fryderyk Wilhelm III. Gdy król utracił władzę, przebywał do północy w małym pokoiku we dworze i spoglądał przez okno. Gdy doczekał się towarzystwa w osobie cara rosyjskiego Aleksandra, prowadził z nim rozmowy o polityce.

Dwór w 1837 roku podarowano za zasługi wojenne baronowi Janowi von Offenbergowi. Do dworu dodano 45000 morgów ziemi, 15000 złotych dochodu rocznego i nawet złotą szablę. Nowy właściciel przebudował cały zespół dworski i ożywił dwór w Kidule. Budynek dworski, zwany zamkiem, był ogrzewany pruskimi piecami kaflowymi, pokoje ozdobiono trofeami myśliwskimi, wyposażono w meble dębowe, na podłogach leżały dywany tureckie. Do budynków dworskich doprowadzono wodociąg, w oborze i chlewie ustanowiono podwieszaną taśmę ruchomą. Na niej wagonikami wywożono paszę. W tartaku dworskim pracę ułatwiał silnik parowy, lokomobila. Jeszcze jedną mniejszą lokomobilę wieziono na pola. Lokomobilę zaciągały konie, i tam dobrze ją mocowano, długim sznurem przywiązywano pług, koło powoli ciągnęło sznur wraz z pługiem przytrzymywanym przez oracza. Robotnikom nie wolno było leniuchować. Tym, którzy zatrzymali nie o czasie wyznaczano chłostę. Robotników pilnowało czterech starszych parobków. Aby robotnicy wiedzieli, kiedy rozpocząć pracę, a kiedy zakończyć, dzwoniono w brązowy dzwon. Tym, którzy skarżyli się na ciężką pracę, gospodarz proponował poszukać lepszego miejsca. Za pracy parobcy otrzymywali 25 rubli rocznie, oprócz tego żyto, owies, groch i jęczmień. Zimą brali tyle, ile trzeba było drewna. Po zbiorach wszystkich zapraszano na olbrzymią ucztę. Robotnicy pletli wieniec dla gospodarza dwora, a ten częstował piwem.

Po śmierci barona sprawami dworu zajął się jego potomek. Po rozpoczęciu I wojny światowej właściciele dworu w Kidule przenieśli się do Anglii. W pałacu osiedlili się niemieccy żołnierze. Po 1918 r. dwór wynajął agronom Petras Mulevičius. Tutaj stworzył wzorowe gospodarstwo. Hodował stado niemal 100 krów, eksportował masło, produkował piwo, organizował kursy gospodyń domowych i kulinarne.

Po II wojnie światowej we dworze mieścił się sowchoz. Po odzyskaniu niepodległości we dworze utworzono wspólnotę. Obecnie dwór w Kidule uporządkowano, mieści się tutaj biblioteka, pomieszczenia przystosowano do działalności społecznej.

  • Główny pałac powstał w XIX wieku. Od nowa wskrzesił go Jan von Offenberg. Skromnemu budynkowi w stylu neoklasycystycznym wielkości nadały wysokie fundamenty i kolumny. Gości i gospodarzy do pałacu wprowadzały wysokie i szerokie schody. Wchodząc do holu oko przyciągały, wiszące na ścianach, trofea myśliwskie. Pokoje wyposażono w meble dębowe, na podłogach leżały dywany tureckie. Przywożąc…
  • Oficynę dworską w Kidule zbudowano, gdy dworem władał Jan von Offenberg. W murowanym budynku urządzono pralnię i kuchnię. W drugim końcu oficynie znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Przestronne, kilkupokojowe mieszkanie baron przeznaczył swojemu powiernikowi, zarządcy. Służące dworskie miały w oficynie po jednym pokoju. Na stałe było ich siedem. Musiały sprzątać pokoje, usługiwać przy stole, pomóc paniom…
  • Pierwsza obora we dworze w Kidule powstała w połowie XIX wieku. W prostokątnym budynku parterowym trzymano zwierzęta. Rozwijającej się gospodarce zabrakło budynków. W końcu XIX w. zbudowano jeszcze jedną oborę na planie wydłużonego prostokąta. Gdy dworem zarządzał baron Offenberg, w gospodarstwie trzymano 140 koni, 226 dużych i 170 małych zwierząt. Zwierzęta hodowano na mięso i…
  • Pierwsza obora we dworze w Kidule powstała w połowie XIX wieku. W prostokątnym budynku parterowym trzymano zwierzęta. Rozwijającej się gospodarce zabrakło budynków. W końcu XIX w. zbudowano jeszcze jedną oborę na planie wydłużonego prostokąta. Gdy dworem zarządzał baron Offenberg, w gospodarstwie trzymano 140 koni, 226 dużych i 170 małych zwierząt. Zwierzęta hodowano na mięso i…
  • Wozownię i kuźnię we dworze w Kidule zbudowano w końcu XIX wieku. Budynek z czerwonej cegły był ośmiokątny. Wewnątrz stał murowany piec z czerwonej cegły. Przy nim dzień w dzień pracował kowal. Naprawiał narzędzia gospodarcze, podkuwał konie. Oprócz kowalskiego sprzętu w tym samym pomieszczeniu znajdowały się zarówno wozy robocze, jak i ozdobne karety gospodarza. Najbardziej…
  • Budynek gospodarczy w Kidule zbudowano na początku XIX wieku, gdy dworem zarządzał baron Jan von Offenberg. W sumie na obszarze dworskim powstało dwadzieścia trzy różnego przeznaczenia zabudowania, rozciągały się one na przestrzeni kilometra. Dwór zaczął się rozwijać: zwiększyła się ilość ziemi, zwierząt przybywało. W 1903 roku do dworu należało 3200 morgów ziemi, w oborach trzymano…
  • Browar na obszarze dworskim w Kidule powstał w 1884 roku. Datę początku budowy wypisano na ścianach budynku. Budynki z czerwonej cegły z daleka wyróżniają się wieżyczką i na niej obracającym się metalowym wiatrowskazem. W dolnym domu browaru magazynowano beczki z wyprodukowanym piwem. Do nich piwo płynęło z wierzchołka góry wydłużonym zbiornikiem. W browarze, założonym przez…
  • Czworaki z czerwonej cegły zbudowano w końcu XIX wieku. W nich mieszkało 37 rodzin robotników. Każda rodzina miała kuchnię, pokój i komorę do przechowywania przedmiotów oraz produktów spożywczych. Robotnicy zajmujące ważniejsze stanowiska otrzymywali oddzielne domy mieszkalne. Takie posiadali ogrodnik i kowal.
  • Czworaki z czerwonej cegły zbudowano w końcu XIX wieku. W nich mieszkało 37 rodzin robotników. Każda rodzina miała kuchnię, pokój i komorę do przechowywania przedmiotów oraz produktów spożywczych. Robotnicy zajmujące ważniejsze stanowiska otrzymywali oddzielne domy mieszkalne. Takie posiadali ogrodnik i kowal.
  • Stodołę na obszarze dworskim w Kidule zbudowano w XIX wieku. Prostokątny budynek, zdobiony czerwoną cegłą, przeznaczał się do przechowywania i młócenia zżętego zboża. Żniwa w Kidule były jedną z trudniejszych prac. Ci, którzy zbierali zboże, następnego dnia mogli nie iść do pracy. Po zwiezieniu zboża do stodoły odbywały się dożynki. Wystrojony w wieniec gospodarz urządzał…
  • Zachowały się tylko pozostałości stodoły zbudowanej w 1865 roku na obszarze dworskim w Kidule. Budynek przeznaczał się do przechowywania i młócenia zżętego zboża. Wysokie fundamenty zbudowano z polnego kamienia. Do ścian wykorzystywano czerwoną cegłę. Obecnie całkowicie wykruszyły się, zachował się jedynie jeden drugi otwór w kształcie łuku arkadowego. Stodołę zrekonstruowano w 1957 roku, gdy w…
  • Wędzarnię na obszarze dworskim w Kidule urządzono w 1884 roku. Gdy dworem zarządzał baron Offenberg, zatrudnieni robotnicy zbudowali wędzarnię jednocześnie z browarem. Czerwoną cegłę użyto zarówno do budowy jednego, jak i drugiego budynku. Aby rozchodzący się dym nie gryzł w oczy gospodarzy, wędzarnię zbudowano dalej od części reprezentacyjnej.
  • Pierwszą piwnicę we dworze w Kidule zbudowano w połowie XIX wieku. W prostokątnej piwnicy znajdowały się dwa przejściowe pomieszczenia. Miejsca w piwnicy potrzebowały wykopane ziemniaki, wyrwane marchwi. Do piwnic wędrowały również skrzynie warzywa, wyhodowanych w cieplarniach. Piwnice zbudowano przy parku i w części południowej pałacu. Cieplarnie ogrzewano wielkimi piecami, zwanymi przez miejscowych ławami grzewczymi. Do…
  • Drugą piwnicę we dworze w Kidule zbudowano w końcu XIX wieku. Nieco później nad piwnicą powstał parterowy dom z poddaszem. Wewnątrz pomieszczenia były podzielone na trzy równe części dwiema rzędami słupów. Rozszerzając gospodarstwo, baron Offenberg potrzebował piwnicy nie tylko do przechowywania rodzinnych produktów spożywczych, ale również paszy dla zwierząt.
  • Budynek gospodarczy w Kidule zbudowano na początku XIX wieku, gdy dworem zarządzał baron Jan von Offenberg. W sumie na obszarze dworskim powstało dwadzieścia trzy różnego przeznaczenia zabudowania, rozciągały się one na przestrzeni kilometra. Dwór zaczął się rozwijać: zwiększyła się ilość ziemi, zwierząt przybywało. W 1903 roku do dworu należało 3200 morgów ziemi, w oborach trzymano…
  • Poszukując wiernych pracowników, właściciele dworu musieli im zapewnić również pomieszczenia mieszkalne. Mieszkania przydzielano według pełnionych obowiązków. Tylko szczególnie ważni dla dworu pracownicy posiadali oddzielne domy. Oprócz ogrodnika, oddzielny dom przydzielono kowalowi dworskiemu. Zbudowano dla niego parterowy dom z poddaszem z czerwonej cegły. W nim zamieszkał kowal wraz z rodziną.
  • Dom kuśnierza z czerwonej cegły na obszarze dworskim zbudowano na początku XIX wieku. W nim zamieszkał kuśnierz i codziennie przygotowywał futra i skóry zwierzęce na potrzeby dworu. Zarządzający dworem Offenberg słynął jako czynny myśliwy. Specjalnie do polowań ziemianin trzymał trzydzieści czysto rasowych psów. Skóra ściągnięta z upolowanego zwierzęcia na dwa tygodnie wkładano do dużej beczce…
  • Obok dwóch czworaków dworskich, w których mieszkania mieli parobkowie, zbudowano dwie obory. W budynkach z czerwonej cegły parobkowie trzymali świnie, kury, niektórzy – krowę. Rodzina parobka nie mogła posiadać więcej niż jedną krowę. Tylko starsi parobkowie, którzy organizowali i planowali pracę parobków, mieli przywilej posiadać dwie krowy. Dwór zaopatrywał ich w paszę. Zwierzętom parobków wydzielano…
  • Obok dwóch czworaków dworskich, w których mieszkania mieli parobkowie, zbudowano dwie obory. W budynkach z czerwonej cegły parobkowie trzymali świnie, kury, niektórzy – krowę. Rodzina parobka nie mogła posiadać więcej niż jedną krowę. Tylko starsi parobkowie, którzy organizowali i planowali pracę parobków, mieli przywilej posiadać dwie krowy. Dwór zaopatrywał ich w paszę. Zwierzętom parobków wydzielano…
  • Po nabyciu dworu w Kidule i uporządkowaniu zabudowań na obszarze dworskim baron Jan von Offenberg założył park. Wokół pałacu posadzono róże, ścieżki parkowe otaczały żywopłoty złożone z hortensji i jaśminów. Przy samym pałacu rósł rzadki klon zwyczajny. Nieco dalej modrzewie, wymyślne sosny i czerwone klony. Główną ścieżkę parku obsadzono dekoracyjnymi krzewami, na których jesienią rosły…

Lietuvos Dvarai : Lista dworów
Savivaldybė : Šakių raj. sav.
Adresas : 3807 58, Kiduliai 71400
Telefonas : +370 6 305 4045
Comments