Liczący prawie 100 lat Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Witolda Wielkiego jest lubiany przez kownian oraz gości miasta. W weekendy często można tu spotkać orszaki weselne, a w sezonie letnim odwiedzających przyciągają kwitnące magnolie, piwonie, róże. Ogród zajmujący powierzchnię ponad 60 hektarów słynie nie tylko z roślin – wyjątkową aurę zawdzięcza stworzonemu przez szlachcica Józefa Godlewskiego zespołowi dworskiemu we Fredzie Górnej, z którym wiążą się pikantne legendy.

Freda notowana w źródłach historycznych od XV w. dawniej była zwykłą wsią o drewnianej zabudowie, obecnie to jedna z dzielnic Kowna. Grunty Fredy w 1799 r. zostały nabyte przez szlachcica J. Godlewskiego, który w krótkim czasie zbudował tu zdobiony kolumnami pałac w stylu klasycystycznym, zagospodarował oraz założył park ze stawami.

Połąga zwana letnią stolicą Litwy – to najbardziej aktywny kurort w kraju. Turyści z Litwy oraz z całego świata przyjeżdżają tutaj, aby cieszyć się świeżym sosnowym powietrzem, pluskać się z Morzu Bałtyckim lub spokojnie leniuchować na wydmach z książką. Niektórzy poszukują również aktywnej rozrywki oraz szalonego życia nocnego.

Jednak prawdopodobnie tylko niektórzy zastanawiają się nad tym, że Połąga została najpopularniejszym miasteczkiem na wybrzeżu litewskim nieprzypadkowo. Duży wkład w rozwój kurortu wniosła rodzina hrabiów Tyszkiewiczów, która nie tylko zbudowała w Połądze swój pałac, ale również dbała o całe miasteczko. Z ich inicjatywy uporządkowano plaże, wytyczono drogi i zbudowano domy letniskowe. Pierwsza restauracja oraz hotel w Połądze, zwany Kurhauzem – to również dziedzictwo Tyszkiewiczów.

Rozciągający się od Kowna do Jurborka na około 90 kilometrów szlak Poniemnia jest dobrze znany litewskim podróżnym. Po lewej meandrujący Niemen, po prawej – łańcuch grodzisk, zamków i dworów tworzy jedną z najbardziej malowniczych tras w kraju.

Zamki Poniemnia, które w dawnych czasach oparły się niejednemu atakowi krzyżaków, w późniejszym okresie przekształciły się w wystawne rezydencje litewskiej arystokracji. Obecnie w odrodzonych nadniemeńskich zespołach dworskich można zapoznać się z bogatą kulturą dworską Litwy, zwiedzić działające ekspozycje historyczne oraz pospacerować po parkach pamiętających czasy możnowładców.

Jeszcze całkiem niedawno podróżujący po Suwalszczyźnie napotykali związane z bogatą kulturą dworską, jednak opuszczone i częściowo zrujnowane zespoły dworskie. Jednak na przestrzeni ostatnich kilku lat niektóre z nich wyremontowano i obecnie przeżywają one prawdziwy renesans. Oto rejon szakiski, położony na lewym brzegu Niemna, otworzył dla społeczeństwa nawet trzy unikalne dwory, których rozkwit przypadał na wiek XIX w.

Reprezentujące nurty klasycyzmu, neoklasycyzmu zespoły dworskie z Giełgudyszek, Zypliai i Kidul odrodziły się nie tylko jako atrakcyjne obiekty turystyczne, lecz również stały się swoistymi oazami kultury, miejscami gromadzenia lokalnych społeczności. Lepiej poznać kulturę dworską Litwy można tu poprzez różnorodne programy edukacyjne, teatralizowane wycieczki albo nawet naukę tańców dworskich.

Na półwyspie Morza Kowieńskiego znajduje się klasztor kamedułów – jeden z najpiękniejszych przykładów dojrzałego baroku nie tylko na Litwie, lecz również w całej Europie Północnej i Wschodniej. Zespół klasztorny wzniesiony w XVII w. sławi nie tylko unikalna architektura albo organizowany tu co roku międzynarodowy Festiwal Muzyczny w Pożajściu, lecz również różnorodne mity.

Wzniosłą świątynię na przedmieściach Kowna, a w tamtych czasach w odległym lesie, postanowił zbudować kanclerz Wielkiego Księstwa Litewskiego Krzysztof Zygmunt Pac. Klasztor przeznaczony dla wąskiego grona wiernych kosztował nawet osiem tysięcy złotych, a nieco dziwne motywy fundatora sprawiły, że w krótkim czasie zaczęły krążyć różnorodne prawdziwe i zmyślone historie.

Oddalone od siebie o 20 kilometrów zespoły dworskie w Wace Trockiej i Zatroczu były miejscem tworzenia się odmiennej historii rodu Tyszkiewiczów. Odwiedzenie tych dworów przeniesie w okamgnieniu do drugiej połowy XIX w., gdy oba dwory długo przechodzące z rąk do rąk, ostatecznie stały się własnością jednej rodziny. Czyż nie ogrania ciekawość, jak wtedy wyglądało wystawne życie hrabiów? Jakie uczty widziały ściany pałaców? Jak również co się stało z dworami po stracie gospodarzy?

Nie zawsze konieczna jest daleka podróż, żeby w weekend uciec od zgiełku stolicy i trochę się rozerwać. Zaledwie w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od Wilna można znaleźć zarówno pełne zieleni zakątki przyrody, jak i różnorodne obiekty dziedzictwa kulturowego i historycznego.

Jeżeli brak Ci pomysłów – oto trzy wyjątkowe zespoły dworskie o rzut beretem od Wilna, które warto odwiedzić.

Dawne parki przy litewskich dworach – świadkowe bogatej kultury oraz codzienności szlacheckiej. Wypielęgnowane parki, obsadzone niezwykłymi roślinami, były pewnego rodzaju sposobem na wyeksponowanie przez gospodarzy swojej wysokiej pozycji społecznej, jak również doskonałym miejscem do spędzania wolnego czasu, wyprawiania hucznych uczt.

Na Litwie przeważająca część najlepiej utrzymanych parków zachowała się z XIX w., jednak ich historia sięga znacznie dawniejszych czasów. Rozejrzyjmy się po 6 najciekawszych parkach dworskich, cennych zarówno z uwagi na wyjątkową architekturę krajobrazu, jak i otaczające je legendy.

Znany do XVIII w. zespół dworski w Syłgudyszkach jest bodajże najbardziej zadbany w rejonie uciańskim. Za jego założyciela uznaje się rosyjskiego arystokratę Antoniego Jałowieckiego, który w 1832 r. zbudował tu pałac w stylu klasycystycznym. Dwór będący w posiadaniu Jałowieckich do wybuchu I wojny światowej, w okresie późniejszym przechodził z rąk do rąk: na jego terenie działał i klasztor salezjanów, i szpital polowy, w okresie powojennym – sztab batalionów niszczycielskich, szkoła, bursa.

Litwa Zachodnia wielu z nas kojarzy się przede wszystkim z Morzem Bałtyckim oraz nadmorskimi kurortami, jednak w tym regionie licznie występują również inne unikalne miejsca – obiekty dziedzictwa przyrodniczego, historycznego i kulturowego. Wśród nich najmocniej wyróżniają się bodajże wspaniałe zespoły dworskie, w których niczym przy pomocy wehikułu czasu można przenieść się do różnych epok, okoliczności politycznych, a jednocześnie poznać bogatą kulturę litewskiej arystokracji.

Rozejrzyjmy się po trzech unikalnych zespołach dworskich w Płungianach, Birżynianach i Szyłokarczmie.

Hrabiowie Tyszkiewiczowie – to bodajże najsłynniejszy ród arystokratyczny na Litwie. Nabrał on znaczenia w XVI w., a na przestrzeni kilku stuleci stał się najbogatszym rodem ziemiańskim na Litwie. Dziesiątki zespołów dworskich należących do Tyszkiewiczów wyróżniały się ozdobnym przepychem, subtelną estetyką oraz wspaniałymi parkami krajobrazowymi. Tyszkiewiczowie, którym nie brakowało środków, zajmowali się nie tylko budową dworów – dbali również o rozwój przemysłu, sprawy społeczne, znacząco się przyczynili do rozwoju lokalnych społeczności.

Przynajmniej w niewielkim stopniu zakosztować wystawnego życia hrabiów, poznać ich kulturę można odwiedzając zespoły dworskie w Zatroczu, Wace Trockiej, Czerwonym Dworze, Połądze albo Kretyndze.