ZESPÓŁ DWORSKI W SZYŁOKARCZMIE, zw. SCHEU

Dwór w Szyłokarczmie założono w 1721 roku, podczas reformy administracyjnej w Prusach. Przez dłuższy czas dwór wynajmowano. Najemca oprócz działalności gospodarczej, miał w obowiązku zbierać podatki, prowadzić ewidencję dochodów, sędziować w sprawach włościan. Najdłużej dworem w Szyłokarczmie władała rodzina Radke. Przez 150 lat majątek dworu powiększyli z kilkadziesiąt do kilkaset hektarów.
Złoty wiek dworu nastąpił po tym, jak w 1889 roku nabył go szlachcic z Lėbartai Hugo Scheu. O dworze w Szyłokarczmie marzył od młodości. Co tydzień, gdy jechał na targ w Szyłokarczmie, podziwiał niekończące się stajnie dworu w Szyłokarczmie. Gdy ukończył 44 lata, H. Scheu nabył dwór za prawie 540 tys. marek. Oglądana za czasów młodości wielkość dworu była znacznie uszczuplona, budynki zniszczone. Jeszcze bardziej zdewastował je pożar, powstały od uderzenia pioruna w słomiany dach obory.
Właściciel dworu podjął się budowy. Aby za oknami pałacu otwierał się szerszy widok, zmieniono miejsce stodoły, dalej zbudowano stajnię i bory, przy dworze urządzono park w stylu angielskim. H. Scheu pozostawił na folwark 750 ha ziemi, pozostały majątek podzielił na działki, zaczął wydzierżawiać, sprzedawać lub sprzedawać osiedleńcom na raty. W ten sposób na ziemi dworu osiedliło się około 120 rodzin. Część ziemi podarował miastu. Na jego działkach zbudowano szpital, szkołę początkową, kościół, założono port. Z inicjatywy H. Scheu zostały otworzone Szkoła Rolnicza i Szkoła Gospodarstwa Domowego, urządzono park Varnamiškis.
Po wskrzeszeniu dworu Hugo Scheu pracował tyle, ile trzeba. W nocy spał po cztery godziny. Ziemianin aktywnie brał udział w samorządach okręgów klajpedzkiego i szyłokarczemskiego. Interesował się sztuką ludową. W dwóch komnatach pałacu urządził muzeum. W nim wystawiał kolekcje lituanistyczne, etnograficzne i archeologiczne. W bibliotece ziemianina znajdowały się niemal wszystkie książki dotyczące Małej Litwy. Gdy dobrze nauczył się języka litewskiego, sam zbierał bajki i podania.
Starzejący się ziemianin wysłał list do kościoła ewangelickiego w Szyłokarczmie i poprosił, aby został pochowany w podziemiach owego kościoła. Jednakże jego życzenie nie zostało spełnione. Hugo Scheu w wieku 92 lat znalazł wieczny odpoczynek na starym cmentarzu dworskim.
Po śmierci H. Scheu w 1937 r. dwór odziedziczył jego wnuk Werner Scheu. Gdy zbliżała się wojna, wraz z rodziną przeniósł się do Niemiec. Dwór został znacjonalizowany. Tutaj umieszczono gospodarstwo pomocnicze. Później we dworze znajdowało się Technikum Rolnicze. Obecnie w części odrestaurowanej dworu znajduje się administracja muzeum w Szyłokarczmie, centrum informacji turystycznej oraz działa biblioteka.

  • Dwór w Szyłokarczmie założono w 1721 roku. Na obszarze dworskim zbudowano dwukondygnacyjny dom z zamieszkałym poddaszem. We dworze znajdowało się 14 pokojów, 2 kuchnie i piwnice. Wewnątrz budynku znajdował się olbrzymi westybul ze schodami prowadzącymi na piętro. W latach 1906–1907 z inicjatywy H. Scheu dwór został przebudowany. Dobudowano ryzalit, drewnianą werandę, dwupoziomową przybudówkę. Hol w…
  • Chlew we dworze zbudowano w pierwszej połowie XX w. Był to budynek parterowy z mansardą. Fundamenty kamienne, a ściany murowane. W części południowej i północnej budynku między parterem a mansardą widnieje gzyms z reliefem, wyżej – elementy zdobnicze w kształcie rombów i owali.
  • Piwnica dworska, składająca się z dwóch przejściowych pomieszczeń, zbudowano w pierwszej połowie XX wieku. Piwnicę od góry przesypano warstwą ziemi. W ten sposób starano się zapewnić odpowiednią temperaturę w piwnicy, aby nie psuły się produkty.
  • Drewutnię we dworze zbudowano na początku XIX wieku. Wraz z domen dla służby drewutnia ukształtowała dziedziniec wewnętrzny dworu. Był to budynek parterowy z poddaszem. W 1890 roku wybuchł pożar, który spustoszył zarówno drewutnię, jak i większość innych budynków gospodarczych. Budynek przebudowano. Obecnie w byłej drewutni znajdują się pracownie restauracyjne drewna i grafiki.
  • Na wewnętrznym dziedzińcu zespołu dworskiego dom dla służby zbudowano na początku XIX wieku. Był to prostokątny budynek kryty czerwoną dachówką. Poddasze i otwory okienne miały gzymsy z czerwonej cegły. W tym budynku urządzono mieszkania, które rozdzielano pomiędzy robotnikami najemnymi. Mieszkali oni tutaj wraz z rodzinami. Kilkadziesiąt lat po pożarze, w którym ucierpiał dom dla służby,…
  • Parterowa stajnia na wewnętrznym dziedzińcu dworu zbudowano w końcu XIX w. – na pocz. XX w. Dla Niemca Hugona Scheu, który w owym czasie odbywał praktykę w sąsiednim dworze, stajnie wyglądały szczególnie wielkie. Gdy H. Scheu kupił dwór, wyeksploatowane stajnie musiał przebudować. Aby dziedziniec stał się bardziej przestrzenny, stajnie odrobinę przesunięto. W parterowej stajni trzymano…
  • Obory zbudowano w XIX w. wraz z innymi gospodarczymi i produkcyjnymi budynkami we dworze. Po pięćdziesięciu laty zostały zniszczone przez pożar. Gdy zapłonął słomiany dach, jego fragmenty zaczęły spadać na dół. Jeden z nich zablokował wyjście. W płomieniach zostało sześć młodych wołów. Po pożarze właściciel dworu przesunął oborę. Zbudował ją dalej, w ten sposób poszerzając…
  • Stodołę na obszarze dworskim w Szyłokarczmie zbudowano dalej od innych zabudowań. Zbudowano ją mniej więcej w k. XIX w. – na pocz. XX w. W stodole trzymano zżęte zboże, siano dla zwierząt. Stodołę zbudowano tyłem do zespołu dworskiego, a do jej budowy wykorzystano drewno, jak to robiono w całej Litwie.
  • Wysoka wieża silosu w zespole dworskim w Szyłokarczmie powstała wraz z wszystkimi innymi gospodarczo-produkcyjnymi budynkami. Okrągły budynek zbudowano z betonu. W wieży najczęściej przechowywano paszę. Do niej można było wsypać również ziarno, mąkę, nawóz i inny sypki surowiec.
  • Lodownia we dworze w Szyłokarczmie powstała na terenie parku dworskiego. Piwnica lodowni o grubych murach znajdowała się poniżej gruntu. Sufit dodatkowo izolowano za pomocą paździerza, mchu i gałęzi jałowca. Zimą do lodowni przywożono i tutaj magazynowano bryły lodu. Gdy nadchodziły silne mrozy, robotnicy we dworze wycinali bryły z zamarzniętej wody w stawach. Zgromadzony lód w…
  • Na terenie parku dworskiego w Szyłokarczmie znajdowały się dwa domy przeznaczone pracownikom doglądającym park. Jeden – dla ogrodnika, drugi – dla pomocników w ogrodzie i parku. Były to prostokątne budynki z dachem spadzistym pokryty dachówką. Ściany budynków zbudowano z cegły czerwonej i kamienia i  otynkowano. Właściciel dworu Hugo Scheu, który założył park w stylu angielskim,…
  • Namiętnością właściciela dworu w Szyłokarczmie Hugona Scheu, należącego do Towarzystwa Botanicznego, były rośliny. Tworzył on park i ogród dworski przy pomocy członków tego Towarzystwa, wybitnych przyrodników i botaników. Osuszając wybrzeże rzeki Šyša i zabezpieczając teren nasypami, ziemianin założył park w stylu angielskim. Wykopano trzy stawy, założone rurociąg do odprowadzania wody do rzeki, wytyczono ścieżki spacerowe,…
  • Czując że koniec życia już jest blisko, właściciel dworu w Szyłokarczmie Hugo Scheu postanowił napisać list do kościoła ewangelickiego w Szyłokarczmie. Zaznaczając, że jest założycielem kościoła,  poprosił w liście, aby został pochowany w podziemiach domu modlitwy. Jednakże jego przedśmiertne życzenie nie zostało spełnione. W lipcu 1937 roku zmarły ziemianin znalazł wieczny odpoczynek na cmentarzu dworskim.…
  • O starym cmentarzu dworski w Szyłokarczmie świadczy tylko zachowane lipowe ogrodzenie. Jedynym oznakowanym grobem tutaj jest grób Hugona Scheu. Cmentarz dworski założono w 1819 roku, gdy dwór stał się prywatną własnością rodziny Radke. W rejestrze dworu widnieje, że cmentarz o powierzchni 17 arów był otoczony starymi lipami. Gdy H. Scheu nabył dwór, otoczył cmentarz ogrodzeniem,…

Lietuvos Dvarai : Lista dworów
Savivaldybė : Šilutės raj. sav.
Adresas : Lietuvininkų g. 4, LT – 99185, Šilutė, H. Šojaus dvaras
Telefonas : +370 441 62 207
Daugiau informacijos : http://silutesmuziejus.lt
Comments