ZESPÓŁ DWORSKI W POŁĄDZE

W średniowieczu Połąga była ważnym ośrodkiem handlowym. Później miasteczko stało się znane jako kurort. Od 1824 r. Połągę nabyli hrabiowie Tyszkiewiczowie. Początkowo zatrzymywali się w drewnianym dworze tylko latem i powoli rozwijali kurort. Józef Tyszkiewicz otworzył restaurację i pierwszy hotel – Kurhauz. Na brzegu ustanowił stanowiska do kąpieli, postawił marmurowe wanny z podgrzewaną wodą.
Po śmierci Józefa Tyszkiewicza jego syn Feliks kontynuował prace: zbudował wille wypoczynkowe, założył lecznice specjalistyczne. Gdy postanowił na stale osiąść w Połądze, w 1897 roku w lesie Birutė zbudował nowy pałac. Zaprojektował go Niemiec Franz Schwechten, którego spotkał w podróży poślubnej. Pałac zdobiły dzieła sztuki, obrazy, nie brakowało udogodnień codziennych. Przybyłych gości zapraszano na wystawne kolacje do dużej jadalni. Najpierw gości częstowano po francusku: herbatą z płatków róż zerwanych w rozarium z miodem z mniszka, winem i winogronem. Gorące potrawy jechały windą z kuchni, znajdującej się na poziomie cokołu. Po obiedzie w komnacie kominkowej prowadzono rozmowy o literaturze, słuchano muzykę kompozytorów, hrabia z dumą pokazywał zebraną przez siebie kolekcję wyrobów z bursztynu z epoki kamienia. Hrabiowie potrafili przekupić gości swoim urokiem. Park w stylu angielskim z kwietnikami, stawami i mostkami urządzał w Połądze René André, który w listach do ojca pisał, że nie może sobie wyobrazić bardziej subtelnych ludzi. O Antoninie Tyszkiewiczowej sypał komplementy: „ Bardzo piękna, jej włosy i oczy cudowne, głos miły i czarujący”. Antonina, córka polskich magnatów, która wyszła za mąż za Feliksa Tyszkiewicza, miała arystokratyczną postawę. Na zewnątrz wyglądała spokojna i cicha, jednakże wokół niej kręciło się całe życie w pałacu. Tyszkiewiczowie dużo uwagi poświęcali religii. Na ich życzenie umieszczono w parku posąg ”Chrystusa błogosławiącego”, urządzono Grotę z Lourdes, zbudowano kaplicę.
Po śmierci Feliksa Tyszkiewicza pałac w Połądze przypadł starszemu synowi Stanisławowi. Przed wojną wyjechał on do Ameryki. Młodszy syn Alfred zamieszkał w Polsce. Włości Tyszkiewiczów zostały znacjonalizowane. W pałacu ulokowano sowieckich pograniczników, później znajdował się tutaj Dom Pracy Twórczej. Od 1963 roku w pałacu mieści się Muzeum Bursztynu w Połądze.

  • Obecny pałac zbudowano w 1897 roku. Projekt pałacu przygotował niemiecki architekt Franz Schwechten. Feliks Tyszkiewicz spotkał się z nim w podróży poślubnej. W dwukondygnacyjnym murowanym pałacu przeplatały się cechy renesansu, baroku i klasycyzmu. Wygiętą północną elewację pałacu zdobiły zamówione we Francji wazy. Od tej strony główne wejście pałacu otwierano tylko dla szczególnych gości. Hrabiowie wychodzili przez drzwi, znajdujące się po południowej stronie. Tutaj w okresie ciepłym ciągle było czuć zapach róż, który unosił się z rozarium pałacowego. Do dekoracji wnętrz wybrano styl rokoko. Pałac zdobiły dzieła sztuki, obrazy. Aby nie brakowało światła, wszystkie okna zaplanowano od wschodu, południa i zachodu. W komnatach założono centralne ogrzewanie i system pieców. W 1907 roku pałac przebudowano. Dołączono ośmiokątną kaplicę. Po II wojnie światowej pałac znacjonalizowano. Od 1963 roku mieści się tutaj Muzeum Bursztynu w Połądze.
  • Na wzgórzu Birutė, gdzie w dawnych czasach znajdowała się świątynia pogańska, zbudowano kaplicę w 1869 roku. Wcześniej w tym miejscu stała kapliczka św. Jerzego. Raz pochłonął ją ogień, innym razem znad morza nadciągnęły nawałnicy. Budową nowej kaplicy opiekował się K. Steponavičius, ksiądz z Połągi. Projekt przygotował architekt K. Majer. W celu lepszego wyeksponowania kapliczki, przekopano z góry tarasu nasypy, które ją otaczały. Ukształtowano większy taras. Kaplicę zdobiły witraże.
  • Na obrzeżach parku przy głównej bramie w 1902 roku zbudowano dom stróża. Parterowemu murowanemu budynkowi wybrano styl francuskiego renesansu. W domku stróża urządzono kilka pokoi. Po znacjonalizowaniu obszaru dworskiego, w domku stróża zamieszkali pracownicy ogrodu botanicznego. Obecnie mieści się tutaj salon wyrobów z bursztynu.
  • Na pomysł Groty z Lourdes żona Tyszkiewicza Antonina Tyszkiewiczowa wpadła podczas podróży poślubnej po Europie. Z inicjatywy pobożnej pani około 1899–1901 roku grotę w Połądze urządził francuski mistrz Bonhomme. Do budowy Lourdes zwożono naturalny kamień z pól z okolicznych miejscowości. Figurę Najświętszej Maryi Panny Tyszkiewiczowie wybrali we francuskim Lourdes. Przed zakupem wyświęcono ją. Obecnie w niszy znajduje się kopia figury Matki Boskiej w Lourdes.
  • Park w Połądze w stylu angielskim urządził w 1895 roku francuski architekt Édouard François André z synem René André. Pomógł im architekt zieleni z Belgii Jules Buisson. W parku z obu stron pałacu ukształtowano dostojne partery. W przedniej części znajdował się plac elipsoidalny z fontanną i posągiem „Chrystusa błogosławiącego”. Z drugiej strony pałacu znajdował się ogród różany.
    Podczas kształtowania parku niemało ziemi zabrano z niedaleko znajdującego się bagna, a na jego miejscu stworzono staw i wyspę z białymi mostkami. Na teren parku trafił również stuletni las sosnowy Birutė i świątynia pogańska na wzgórzu Birutė. W sumie w parku posadzono około 150 gatunków drzew. Ich sadzonki sprowadzono z Berlina, z Ogrodu Botanicznego w Królewcu.

Lietuvos Dvarai : Lista dworów
Comments