ZESPÓŁ DWORSKI W LEJPUNACH

Lejpuny zostały założone za czasów panowania wielkiego księcia litewskiego i króla polskiego Aleksandra. W 1508 roku król Zygmunt Stary podarował dwór Janowi Sapieże. Jego rodzina władała Lejpunami niemal dwieście pięćdziesiąt lat.
Pałac, który się zachował do naszych dni, zbudował już inny właściciel, kanonik kapituły wileńskiej Antoni Kruszewski. Prace budowlane powierzono architektowi Marcinowi Knakfusowi. Po zbudowaniu murowanego pałacu, zdobionego kolumnami, również kościół został objęty wielkim planem budowlanym. Kościół zaplanowano olbrzymi, z 3 nawami i 2 wieżami. Jednakże plany budowlane zniweczyła choroba A. Kruszewskiego. W pośpiechu postanowiono układać dach przed zakończeniem wznoszenia ścian naw.
Opowiadano, że jeden z młodzieńców rodziny Kruszewskich ciągle oglądał się w kościele za atrakcyjnymi dziewczynami. Gdy wypatrzył odpowiednią, zlecał lokajowi przyprowadzić ją do budynku z czerwonej cegły, stojącego na początku parku dworskiego, zwanego domkiem rozrywki. Gdy dziewczyny zachodziły w ciążę, wydawano ją za mąż za chłopa pańszczyźnianego. Na wolne miejsce szukano nowej kandydatki. Wystraszone dziewczyny nazywały przyglądającego się im młodzieńca diabłem z dworu.
Nie mniej bali się właścicieli dworu również chłopi pańszczyźniani. Po śmierci w 1820 r. A. Kruszewskiego, dwór odziedziczył jego krewny, słynący ze szczególnego okrucieństwa i pogardy. Spóźnionych do pracy robotników, chłostano na śmierć. Natomiast psom właściciele dworu udzielali szczególnej uwagi. Nawet młode szczeniaki we dworze były karmione piersią przez kobiety, służące we dworze. Dowolny robotnik mógł być wymieniony na psa.
Późniejsi właściciele dworu słabo wyróżnili się – niektórzy przegrywali, inni zadłużali się, aż ostatecznie dwór za długi został zapisany polskiemu inżynierowi Piotrowi Balińskiemu. W majątku urządził wystawną rezydencję z oranżerią. Zbudował trójpoziomowy magazyn zbożowy i zaplanował od nowa park dworski. Ostatni właściciel Stefan Doria-Dernałowicz, który nabył dwór w 1913 r., w Lejpunach nie mieszkał. Dworu pilnował pełnomocnik, który po rozpoczęciu I wojny światowej, uciekł. W 1920 r. zespół dworski w Lejpunach przejęła władza litewska. W pałacu otworzono szkołę podstawową. W 2015 r. w pałacu umieszczono bibliotekę, muzeum krajoznawcze i starostwo.

  • Obecny pałac w Lejpunach zbudowano w XVIII w., gdy dwór należał do kanonika kapituły wileńskiej Antoniego Kruszewskiego. Pałac zaprojektował jeden z najbardziej utalentowanych w owych czasach architektów Marcin Knakfus. To było jedno z ostatnich jego zleceń. Główna fasada pałacu według projektu architekta była skierowana w stronę miasteczka. Północną fasadę zdobiło sześć doryckich kolumn oraz portyk.…
  • Podczas budowy pałacu obok wzniesiono w tym samym czasie również parterową oficynę. W części dolnej fasadę prostokątnego budynku z cegły zdobył profilowany gzyms. W oficynie mieszkała służba dworska. Jednakże gospodarze najbardziej cenili ekonoma dworskiego. Jemu powierzono nie tylko dbanie o sprawy gospodarcze, ale również wymierzanie kar chłopom pańszczyźnianym. Blisko z rodziną ziemiańską był również lokaj.…
  • W I połowie XIX w. zabudowania dworskie uzupełniły dwupoziomowe czworaki. Zbudowano ich, gdy dwór należał do polskiego inżyniera Piotra Balińskiego. Parter czworaków zbudowano z kamieni zebranych na polach majątku dworskiego. Piętra rozdzielała dekoracja z drobnych kamyków. Na piętrze umieszczono balkon. Całą fasadę budynku otaczała drewniana galeria z drewnianymi dwustronnymi schodami. Mieszkania w czworakach były przeznaczone…
  • Parterowy budynek gospodarczy zbudowano w podobnym okresie, co i obecny pałac. Fasadę budynku gospodarczego o dwuspadowym dachu zdobił profilowany gzyms z tynkowanych cegieł. W budynku gospodarczym we dworze trzymano jednocześnie pięćdziesiąt koni, hodowano około 100 dużych i podobną liczbę małych zwierząt.
  • Oprócz różnych zabudowań pomocniczych, w majątku w Lejpunach zbudowano nawet gorzelnię. To parterowy budynek z dachem dwuspadowym. Po rozparcelowaniu obszaru dworskiego, gorzelnię wynajęła wspólnota żydowska w Kownie. W gorzelni zatrudniono miejscowych Żydów z miasteczku. Architektura budynku w czasach sowieckich istotnie zmieniła się, po dobudowaniu jeszcze jednego piętra.
  • Park w Lejpunach, który nachodzi się na lewym brzegu rzeki Seira, założyła szlachta Sapiegów. Po kilku stuleciach, pod kontrolą Piotra Balinskiego, park został przebudowany w stylu angielskim. Wyposażone spacerowe ścieżki, wykopane jezioro Simoniszki (lit. Simoniškės), połączone ze stawami dworskimi, wybudowane wyrafinowane mostki. W mieszanym parku iglastym i liściastym najczęściej spotykane sosny, jodły, lipy, dęby. W…
  • Na lewym brzegu rzeki Seira, na wysokim urwisku i w dolinie park dworski w Lejpunach założyła rodzina Sapiehów. Po upływie kilku wieków, gdy dwór należał do Polaka Piotra Balińskiego, park został ponownie ukształtowany w stylu angielskim. Wytyczono ścieżki spacerowe, wykopano jeziorko Simoniškė, połączono kanałami stawy dworskie, zbudowano wymyślne mostki. W mieszanym, iglastym i liściastym parku,…

Lietuvos Dvarai : Lista dworów
Savivaldybė : Druskininkų sav.
El. paštas : info@surusvejai.lt
Telefonas : +370 615 84052
Daugiau informacijos : www.surusvejai.lt
Comments