• Сядзібны дом у XIX ст. па праекце вядомага польскага архітэктара П. Гіжыцкага будавалі больш за 1000 прыгонных сялян. Вестыбюль з калонамі нагадвае трыумфальную арку. Сцены ў пакоях – з французскімі шпалерамі. На дзвярных стыках, за ліштвами выявілі рэшткі шпалераў двух колераў – сіняга і памяранцавага. Гэта сведчыць аб тым, што іх пераклейвалі і што гаспадар…
  • Адначасова з галоўным сядзібным домам будавалі афіцыну, у якой пасялілі прыслугу. У Венцлавовічаў былі дзве служанкі, у сядзібе кожны дзень працавалі аканом, садоўнік. Калі сядзібу набыў ксёндз Пранцышкус Забела, у афіцыне абсталявалі касцёл і плябанію. Людзі кажуць, што ў афіцыне можна пачуць нейкія незразумелыя гукі. Хто-тое мяркуе, што гэта дамавік, а іншыя звязваюць гукі з…
  • У сядзібе былі сад і парк. Велізарны парк (5 гектараў) заснавалі ў XIX стагоддзі. Яго упрыгожваннем стаў сажалка з 7 астраўкамі, каналамі з масткамі. Былі сфармаваныя алеі з дрэў. Паколькі садоўнік (яго называлі “агродник”, на польскі манер) прыглядаў і за садам, і за паркам, яму далі дзесяць памочнікаў. У парку цяпер растуць ліпы, елкі, бярозы.…
  • На рацэ Анікшта ў 1926 годзе пабудавалі вадзяны млын, там малолі збожжа не толькі для панскай гаспадаркі, аде і для сялян. Толькі сяляне, якія жылі ўздоўж берагоў ракі і возера Рубікяй, не радаваліся – з-за запруды вясной вада залівала іх палі і лугі. Адкрытае супрацьстаянне пачалося ў 1905 годзе. Сабраліся каля 50 сялян з каламі…